Соҳаи энергетикаи Тоҷикистон аз нигоҳи партовҳои газҳои гулхонаӣ яке аз тозатарин дар ҷаҳон ба шумор меравад. Дар ин бора дар гузориши нави Бонки осиёии рушд (БОР) дар бораи дурнамои рушди энергетикаи кишварҳои Осиёи Марказӣ, Қафқоз, Муғулистон, Покистон ва Чин сухан меравад.
Муаллифони гузориш зикр мекунанд, ки гидроэнергетика асоси низоми энергетикии Тоҷикистон мебошад, ки қариб 93% истеҳсол ва ҳудуди 90%-и иқтидори муқарраршуда ба он рост меояд.
“Ин вобастагӣ аз гидроэнергетика ба шароити ҷуғрофии кишвар ва дастрасии зиёд ба захираҳои об вобаста аст”, - шарҳ медиҳанд мутахассисони БОР.
Онҳо таъкид мекунанд, ки Тоҷикистон истихроҷи ангиштсангро босуръат афзоиш дода, дар соли 2017 ба 1,7 млн тонна расонид, ки нисбат ба соли 2010 қариб 10 маротиба бештар аст. Инчунин зикр мешавад, ки бинобар сабаби захираҳои ночиз, нафту гази табиӣ дар ҷумҳурӣ хеле кам истихроҷ мешавад.
Дар гузориш зикр мешавад, ки иқтидори муқарраршудаи умумии истеҳсоли барқ дар кишвар зиёда аз 6 гигаватт (ГВт) ва истеҳсоли барқ бо ангишт - 0,7 ГВт-ро ташкил дода, танҳо дар мавсими тирамоҳу зимистон истеҳсол мешавад.
Мутахассисони БОР интизорӣ доранд, ки талаботи ниҳоии Тоҷикистон ба нерӯи барқ дар соли 2030 аз 3,5 млн тоннаи феълӣ вобаста ба ҳаҷми сармоягузорӣ ба 4,1 млн тоннаи бо ҳисоби баробар ба нафт хоҳад расид.
Бонк пешгӯӣ мекунад, ки гидроэнергетика то охири даҳсолаи мазкур дар системаи энергетикии Тоҷикистон нақши пешбарандаро хоҳад дошт ва ҳиссаи истеҳсоли барқ бо ангишт то соли 2030 ба 9-10% мерасад.
Дар робита ба истеъмол муаллифони гузориш бар ин назаранд, ки “рӯйи даст гирифтани тадбирҳо баҳри баланд бардоштани самаранокӣ дар саноат ва бахши манзил хеле муҳим аст”.
Таъкид мешавад, ки эҳтиёҷоти сармоягузории Тоҷикистон ба энергетика то соли 2030 аз 4,7 то 7,6 млрд доллар арзёбӣ мешавад.
Иқтисодчиёни БОР ба ҳукумати ҷумҳурӣ тавсия медиҳанд, ки ислоҳоти сиёсат дар нархгузориро анҷом дода, тадбирҳои дастгирии манбаъҳои барқароршавандаи энергия ва такмили заминаи ҳуқуқии сарфаи энергия тавассути тадбирҳои самаранокиро идома диҳад.
Руcский