81 сол пеш, 18 январи соли 1943 муҳосираи Ленинград рахна шуд. Мудофиаи 900-рӯзаи Ленинград ягона намуна дар таҷрибаи ҳарбии ҷаҳон аст.

Шаҳре, ки бо муҳосира аз кишвар ҷудо шуда буд, тақрибан се сол зиндагӣ карда, гӯё тариқи ягона раги хунгардаш - тавассути кӯли Ладога бо ғизо таъмин мешуд. Дар давраи муҳосира садҳо хазор нафар ленинградиҳо аз гуруснагӣ ва ҳамлаҳои оташфишон ҳалок шуданд. Вазъияти нохуби шаҳр ва азоби сокинони он акнун бо ҳама ҷузъиёташ маълум аст.

Шаҳодатномаи раиси Президиуми Шӯрои Олии ҶШС Тоҷикистон Мунаввар Шогадоев барои сафар ба фронти Ленинград

Сталинобод яке аз аввалинҳо шуда ба Ленингради муҳосирашуда дасти ёрӣ дароз кард. Ба ин тариқ, дар рӯзи Соли нави 1942 аз Сталинобод (Душанбеи ҳозира) аввалин қатора бо хӯрокворӣ барои Ленингради муҳосирашуда фиристода шуд.

Ленинград, соли 1942. Ҳайати Тоҷикистон ҳамроҳи сармеъмори шаҳр Николай Баранов бо шаҳр дар соҳили Нева шинос мешаванд

Он замон сокинони шаҳр 17 ҳазор қуттӣ консерву мураббо, 60 тонна меваи хушк, консентратхои ғизо ва дигар маҳсулоти озуқаворӣ фиристоданд. Ҳайати вакилонро раиси Президиуми Шӯрои Олии ҶШС (РСС) Тоҷикистон Мунаввар Шогадоев роҳбарӣ мекард.

Мунаввар Шогадоев ва аъзои ҳайати Тоҷикистон дар Ленинград, соли 1942

Боз як қатораи махсус бо озуқаворӣ аз Сталинобод ба шаҳри муҳосирашуда тобистони соли 1942 фиристода шуд.

Фронти Ленинград, аъзои ҳайати Тоҷикистон ба ҷанговарон - танкчиён туҳфаҳо тақдим мекунанд

Тоҷикистон сокинони гурехтаи вилоятҳои ғарби Иттиҳоди Шӯравӣ (СССР)-ро қабул кард. Давоми моҳҳои июн - декабри соли 1941 ва соли 1942 қариб 150 ҳазор нафар шаҳрвандони Иттиҳоди Шӯравӣ аз Украина, Беларус, ҷумҳуриҳои назди Балтика, Маскав ва Ленинград ба Тоҷикистон оварда шуданд.

Мунаввар Шогадоев дар масҷиди ҷомеи Ленинград, августи соли 1942

Танҳо ба Сталинобод зиёда аз 20 ҳазор нафар калонсолон ва кӯдакон аз Ленингради муҳосирашуда кӯчонда шуданд. Дар моҳҳои октябр - декабри соли 1941 ба шаҳр қатораҳо бо ҳайати театрҳои кӯчонидашуда меомаданд. Дар байни онҳо Театри маъруфи эстрадӣ ва миниатюраи Ленинград ба номи Аркадий Райкин, Театри мазҳакавии Ленинград ва ғайра буданд.

Ҳайати Тоҷикистон дар саҳни киштии ҳарбии "Октябрьская революция", Ленинград, соли 1942

Тирамоҳи соли 1941 тарбиятгирандагон ва мураббиёни 2 хонаи бачагони Ленинград ва вилояти Ленинград ба Сталинобод омаданд. Бисьёре аз кӯдакон навиштае аз Шӯрои шаҳри Лениградро бо худ доштанд:

«Ба Шӯрои шаҳри Сталинобод! Инҳо фарзандони коргарони Ленинград мебошанд, ки барои мухофизати шаҳр монданд. Аз шумо хоҳиш мекунем, ки онҳоро дар яке аз хонаи бачагони худ нигоҳ доред, агар падару модари онҳо вафот кунанд, ин бачагонро Шӯрои шаҳри Ленинград таҳти сарпрастии худ мегирад».

Ғайр аз ин, дар байни муҳофизони Ленинград сарбозон аз Тоҷикистон низ буданд. Маҳз дар фронти Ленинград зодаи ноҳияи Ашт Тӯйчӣ Эрйигитов корнамоии Александр Матросовро такрор карда, ба унвони Қаҳрамони Иттиҳодӣ Шӯравӣ шарафёб гардид.

Муҷассамаи Қаҳрамони Иттиҳоди Шӯравӣ Тӯйчӣ Эрйигитов дар вилояти Ленинград. Вақти муҳорибаи рӯзи 5 октябри соли 1943 ӯ дар мавзеи деҳаи Смердиняи ноҳияи Тосно нуқтаи оташфишонии душманро бо танаш пӯшонида, ба ҳамлаи ротаи худ шароит фароҳам овард

Дар фронти Ленинград мерганҳо (тирандозон) Тешабой Одилов ва Шукрулло Исоев шуҳрати зиёд доштанд. Шаҳри соҳили Неваро се бародар — афсарони артиллерия Баҳруддин, Зайниддин ва Муҳаммад Осимовҳо ҳимоя мекарданд.

1/3

Яке аз онҳо — Муҳаммад Осимов баъди ҷанг мутахассиси намоёни ҳастишиносӣ (онтология) ва маърифташиносӣ (гносеология) гардида, то зинаҳои академик ва президенти Академияи илмҳои ҶШС Тоҷикистон расид.

Командири батарея, лейтенант Муҳаммад Осимов

Дар муҳорибаҳо барои Ленинград аскарони пиёда Шукрулло Иброҳимов, лётчикҳо Т.Гаврилов, С.Ятсковский низ далериву шуҷоат нишон доданд.

Модари Қаҳрамони Иттиҳоди Шӯравӣ Тӯйчӣ Эрйигитов дар сари қабри фарзандаш дар вилояти Ленинград

Мебояд гуфт, дар рӯзҳое, ки Ленинград дар ҳалқаи муҳосира нафасгардон мешуд, матбааҳои Ленинград, ки кормандонашон аз гурустнагӣ варам карда буданд, барои хонандагони ҷумҳурӣ миқдори зиёди китобҳои дарсиро ба забони тоҷикӣ чоп карда, ба Душанбе фиристоданд.

Қаҳрамони Иттиҳоди Шӯравӣ аз Тоҷикистон, собиқадори пойгоҳи низомии 201-ум, полковник Набӣ Акрамов дар назди қабри Қаҳрамони Иттиҳоди Шӯравӣ Вениамин Недошивин, иштирокчии ҷангҳои рахнаи муҳосираи Ленинград, ки дар гулгашти ҷанговарони интернатсионалист дар қабристони марказии ш Душанбе ба хок супурда шудааст

Пас аз ҷанг шоир Муъмин Қаноат бахшида ба ин рӯйдод достони “Китоби захмин”-ро таълиф кард...

Дар Telegram, Facebook, Instagram, OK ва ВК бо мо бимонед.