Президенти Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон дастур дод, ки лоиҳаи Созишномаи сармоягузорӣ байни ҳукумати ҷумҳурӣ ва ширкати “Ориён Инвест” дар бораи сохтмон ва ба истифода додани корхонаи истеҳсоли семент дар ноҳияи Қубодиёни вилояти Хатлон маъқул дониста шавад.
Кумитаи давлатии сармоягузорӣ ва идораи амволи давлатӣ бо қарори дахлдори ҳукумат ба имзои созишнома ва ирсоли он ба палатаи поёнии парлумон ҷиҳати тасдиқи он уҳдадор мешавад.
Дар лоиҳаи созишнома, ки дар портали иттилоотии Вазорати адлияи ҶТ нашр шудааст, гуфта мешавад, иқтидори солонаи корхона 1,8 млн тонна сементи хушсифат дар як солро ташкил медиҳад.
Маблағи умумии сармоягузорӣ ба лоиҳаи мазкур 160 млн долларро ташкил медиҳад.
Тартиби маблағгузорӣ ба лоиҳа аз ду марҳила иборат аст. Дар марҳилаи аввал ширкат барои сохтмони корхона бо ду хати истеҳсолӣ 120 млн доллар ҷудо карда, дар марҳилаи дуюм ҷудо кардани 40 млн доллар барои насби боз ду хати истеҳсолӣ пешбинӣ шудааст.
Пас аз мавриди амал қарор гирифтани созишнома, сармоягузор аз пардохти андоз аз фоида ва андози иҷтимоӣ ба муҳлати 5 сол озод мешавад. Воридоти таҷҳизот, воситаҳои нақлиёт ва молу маҳсулот барои татбиқи лоиҳаи мазкур аз пардохти боҷи гумрукӣ ва ААИ озод карда мешавад.
Доир ба сармоягузор дар дастрасии кушод маълумот пайдо нашуд. Тибқи баъзе маълумот, ҶДММ Ширкати истеҳсолӣ-сармоягузории “Ориён Инвест” соли 2015 бо қарори муассисони ҶС “Ориёнбонк” таъсис дода шудааст.
Чин истеҳсолоти зарароварро ба Тоҷикистон мекӯчонад
Айни замон дар ҷумҳурӣ 16 корхонаи истеҳсоли семент фаъолият дорад, ки иқтидори умумиашон ба 5,6 млн тонна маҳсулот дар як сол баробар аст.
Бузургтарини онҳо корхонаи муштараки Тоҷикистону Чин “Ҷунгтсай Моҳир Семент”, “Хуаксин Ғайюр семент”, “Хуаксин Ғаюр Суғд семент” мебошанд, ки иқтидори насбшудаи ҳар кадоме аз онҳо беш аз 1,2 млн тонна дар як солро ташкил медиҳад. Зиёда аз 80%-и истеҳсоли семент дар ҷумҳурӣ ба ин корхонаҳо рост меояд.
Бино ба маълумоти Агентии омори ҷумҳурӣ, дар зарфи 7 моҳи соли равон дар Тоҷикистон ҳудуди 2,4 млн тонна семент истеҳсол шудааст, ки 6,6% камтар нисбат ба ҳамин давраи соли гузашта аст. Аз се як ҳиссаи маҳсулоти истеҳсолшуда ба кишварҳои ҳамсоя интиқол дода мешавад.
Дар ҳамин ҳол, экологҳо аз афзоиши истеҳсоли семент изҳори нигаронӣ карда, зикр мекунанд, ки ин ба ҳифзи муҳити зист ва саломатии мардум хисороти ҷуброннопазир расонида метавонад.
Онҳо бар ин назаранд, ки дар робита ба мушкилоти экологӣ солҳои охир Чин корхонаҳои асосии ифлоскунандаи ҳаво, аз ҷумла корхонаҳои сементбарориро ба берун аз ҳудуди кишвараш интиқол медиҳад.
Қаблан коршиноси австралиягӣ Дирк ван дер Клей дар мақолаи худ таҳти унвони «Чин истеҳсоли ифлоси сементи худро ба Тоҷикистон интиқол медиҳад («Китай переносить грязное производство цемента в Таджикистан», China shifts polluting cement to Tajikistan) ин масъаларо мавриди таҳлил қарор дода, зикр карда буд, ки бар асари ҷорӣ шудани меъёрҳои шадиди экологӣ дар Чин, сармоягузорони ин бахш барои афзоиши даромади худ ва сохтмони корхонаҳои нав кишварҳои дигари мусоид ҷустуҷӯ мекунанд ва Тоҷикистон яке аз ин кишварҳост.
Руcский